Prva pojava snijega obično izaziva veliku radost, ali, na nesreću zimskih romantičara često jednako brzo i odlazi.
Snijeg je u svom sastavu voda u čistom stanju koja se iskristalizovala u atmosferi, a iako je njegova osnova ista kao i kod vode ili leda, snijeg se značajno razlikuje od kiše i susnježice.
Za razliku od susnježice, kod koje se kondenzovana vlaga u oblacima pretvara u kišne kapi i na putu do tla zamrzava zbog niske temperature, pahulje snijega formiraju se već u oblacima pa se razlikuju od svih drugih padavina po svom obliku i strukturi.
Snježni kristali su zapravo kristali leda, a njegove oblike određuje geometrija molekula vode. U ledu se u molekulima voda veže u pravilne nizove, tvoreći heksagonalne kristale i zvjezdice, koji su često pomešani s jednostavnim ledenim kristalima. Kod temperature više od -10 stepeni Celzijusovih kristali su obično sljepljeni u pahuljice tankom prevlakom tečne vode. Oblici kristala su različiti pa se mogu pojavljivati u vidu heksagonalnih pločica, trouglova, prizmi, ili kao razgranati kristali.
U laboratorijskim eksperimentima s kontrolisanim uslovima utvrđeno je da pri različitim temperaturama, u intervalu od -3 do -20 stepeni Celzijusovih, nastaju pahulje koje se međusobno drastično razlikuju.
Na -5 stepeni Celzijusovih obično nastaju pahulje sa najdužim kracima, dok se između -20 i -15 stepeni Celzijusovih formiraju pahulje u obliku ravnih šestokrakih kristala. Tokom padanja iz oblaka prema tlu, kristali se međusobno sudaraju, spajaju, razbijaju, djelimično tope ili spajaju s kišnim kapima, pa to sve utiče na konačan oblik snježne pahuljice.
Iz tog razloga je snijeg koji pada najčešće nepravilnog oblika. Između kristala i pahuljica nalaze se praznine ispunjene vazduhom.
Većina pahuljica ima prečnik od oko 2 cm. Ali, pod određenim okolnostima mogu da nastanu i pahulje veće od 5 cm u prečniku. Za to su potrebne temperature vazduha oko nule, lagani vjetar i nestabilna atmosfera uz usmereno strujanje tečnosti i gasova.
Zašto snijeg škripi?
Kad snijeg padne na tlo, vazduh ostaje zarobljen između kristala, pa se zato čuje zvuk kad gazimo po netaknutom snijegu. Zvuk zavisi od temperature, ali i od strukture snijega. Tada dolazi do loma ledenih kristala kroz koje onda izlazi vazduh, a to je upravo zvuk škripanja koji čujemo.
Istraživanja pokazuju da nikad nije prehladno za padanje snijega. Snijeg može da pada i na veoma niskim temperaturama vazduha, ako postoji vlaga i dizanje ili hlađenje vazduha. Tačno je da snijeg najčešće pada na temperaturi vazduha oko 0 stepeni Celzijusovih, jer topliji vazduh može da sadrži više vlage.
Vidljiva sunčeva svjetlost je bijele boje. Većina materija u prirodi upijaju (apsorbuju) dio sunčeve svjetlosti koja im daje njihovu boju. Snijeg, međutim, odbija (reflektuje) većinu sunčevog svjetla. Složena struktura snježnih kristala rezultira time da sneg ima bezbroj malih površina, s kojih se sunčeva svjetlost uspješno odbija (poput bezbroj malih ogledala). Ono malo svjetla što ipak uspije da upije, upija se ravnomjerno u vidljivom dijelu spektra, što rezultira time da snijeg dobija bijelu boju.
Jasminko Razić
