Od dana Hristovog rođenja započinje hrišćanska era, i od tog dana hrišćanski narodi, a i ostali svijet, počinju brojati godine.
Za spomen rođenja Hristova, još od apostolskih vremena ustanovljen je veliki praznik – Božić. Sveti Jovan Zlatousti kaže da je Božić izvor za sve praznike hrišćanske, jer da nije bilo Hristovog rođenja, ne bi bilo ni krštenja, ni vaskrsenja, ni drugih.
Božić se od početka nije praznovao istog dana, već je tek u četvrtom vijeku, u vrijeme cara Arkadija, uvedeno da se Božić praznuje odvojeno od Bogojavljenja i da se praznuje 25. decembra, po Julijanskom kalendaru (7. januara, po novom, Gregorijanskom).
Toga istog dana Rimljani su imali praznik koji se zvao “Dies natalis Solis invicti“, dan slavljenja sunca koje se neprestano vraća k ljetu i obnavlja, pa je praznovanje Božića određeno u taj dan da bi se potisnuo ovaj rimski praznik.
Da bi se hrišćani dostojno pripremili za Božić ustanovljen je post od 28. decembra do 6. januara uveče (od 15. novembra do 24. decembra), koji nije tako strog kao uskršnji.
On odgovara zimskom, godišnjem odmoru.
Međutim, Božić, ma u koji dan pao, mrsni je dan.
Na ikoni se Hristovo rođenje predstavlja ovako: pećina i u njoj jasle; presveta Bogorodica sa Josifom i mladim Isusom.
Pastiri se klanjaju, a sjajna zvijezda svojom svjetlošću osvjetljava novorođenog Hrista.
Na visini lete anđeli, za jasle privezane su mazge, a jagnje je u prvom planu.
O Božiću ljudi se, umjesto uobičajenog pozdrava, pozdravljaju sa “Hristos se rodi” i “Vaistinu se rodi”.
Ni jedan praznik nema više narodnih običaja nego Božić, koji se održavaju i dan danas.
Najčešći običaji su: polaganje badnjaka, zastiranje domova slamom, kvocanje i pijukanje, miješenje česnice, pečenje pečenice, položajnik, a ima i mnogih drugih vjerovanja, gatanja, izreka i poslovica.
Jasminko Razić
